Η ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΤΕΧΝΗ

Ταναγραία Κόρη: Τερακότα, 3^ος αι. π.Χ

Του Γεράσιμου Γ. Γερολυμάτου 

 Για να καταλάβουν οι φίλοι των τεχνών, με ποιο τρόπο και πόσο βαθιά έχει επηρεάσει η αρχαία Ελληνική τέχνη τη μεταγενέστερη Ευρωπαϊκή, (εκτός φυσικά και από την βυζαντινή επίδραση κατά το μεσαίωνα και ειδικά στην χερσόνησο της Ιταλίας), αρκεί να κοιτάξουν αυτά τα δύο έργα, που τα χωρίζουν 18 αιώνες.

 Στην ταπεινή Ταναγραία από ψημένο πηλό, διαπιστώνουμε έναν αρχαιότατο «Μανιερισμό», 1800 χρόνια πριν από τον συγκεκριμένο πίνακα του Ιταλού μανιεριστή ζωγράφου Parmigianino.

Τα δύο έργα, αν και διαφορετικά σε ό,τι αφορά την έκφραση τους, αλλά και την κατάσταση που αναπαριστούν, έχουν πάντως σαφείς και ιδιαίτερες ανατομικές ομοιότητες, όπως επίσης και μια παρόμοια κίνηση του δεξιού χεριού με τα μακριά δάχτυλα προς το στήθος.

Parmigianino: «Madonna με μακρύ λαιμό», 

1535-40, Uffizi, Florence, 

(Λεπτομέρεια)

Είναι άγνωστο, αν ο Parmigianino είχε δει ποτέ την συγκεκριμένη Ταναγραία. Το πιο πιθανό, είναι πως όχι, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι πρόκειται περί "συμπτώσεως". 


Απλά, το σύνολο των ιδεών και των αναπαραστατικών μεθόδων, που στο μέλλον θα απασχολούσαν την ευρωπαϊκή τέχνη, συμπεριλαμβανομένης και της τρίτης διάστασης (προοπτική), είχαν ήδη διατυπωθεί και αναπαρασταθεί στα έργα της αρχαίας Ελληνικής τέχνης, έστω και υπό τη μορφή μιας «σπερματικής» ιδέας, σε κάποια μεμονωμένα έργα. 

Έτσι, οι Ευρωπαίοι καλλιτέχνες, αν και πρωτότυποι στην εποχή τους, δε μπόρεσαν ωστόσο να ξεφύγουν, ή να ξεπεράσουν επί της ουσίας τις αρχαιοελληνικές καλλιτεχνικές κατακτήσεις, που τις βλέπουμε να επανέρχονται διαρκώς μέσα στους αιώνες, ελαφρώς τροποποιημένες και με νέο ένδυμα.

 Και δεν είναι άλλωστε η μοναδική περίπτωση, ούτε το μοναδικό ευρωπαϊκό καλλιτεχνικό κίνημα, που στην ουσία ανακάλυψε ξανά πράγματα που η αρχαία Ελληνική τέχνη είχε εισαγάγει πρώτη στον κόσμο των τεχνών πριν από χιλιετίες. 

Το σύνολο της Αναγέννησης, ο Κλασικισμός, ο Νεοκλασικισμός, ο Ακαδημαϊσμός, υπήρξαν καλλιτεχνικά κινήματα που άντλησαν μορφές και ιδέες από την αρχαία Ελληνική (και ρωμαϊκή) τέχνη, εξελίσσοντας τες στη μορφή και με τον τρόπο που γνωρίζουμε.

 Parmigianino: «Madonna με μακρύ λαιμό», 1535-40, Uffizi, Florence, (ολόκληρο) 

 Μάλιστα, το μνημείο της Αμφίπολης μας δείχνει, πως ακόμη και το Μπαρόκ με την πομπώδη θεατρικότητα του, υπάρχει σε πρώιμη μορφή μέσα στο μνημείο, ενώ στην δεύτερη έγχρωμη αναπαράσταση που θα ανεβάσω σε 2 εβδομάδες, αυτή την φορά με όλα τα χρώματα, υπαρκτά και υποθετικά, ο αναγνώστης θα διαπιστώσει, πως ακόμη και η σύγχρονη τέχνη είναι παρούσα μέσα στο μνημείο, φέρνοντας στο νου και την Ποπ Άρτ της δεκαετίας του 1950-60!

ΠΕΡΙ ΤΕΧΝΗΣ Ο ΛΟΓΟΣ