Η ζωή χρειάζεται και λίγη μαγεία. Εχει, όμως, και πολλή δεισιδαιμονία, πολλές προλήψεις. Oλα αυτά πηγάζουν από τη στάση του ανθρώπου απέναντι στο μυστήριο της ζωής, λέει η αρχαιολόγος Ολγα Βογιατζόγλου, η οποία μίλησε στους Φίλους του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου για το μεγαλύτερο κέντρο των ξωτικών: την Αθήνα!
Η κ. Βογιατζόγλου εξήγησε πως η μαντική, η μαγεία, τα όνειρα, τα οράματα, οι προφητείες και οι χρησμοί σχετίζονται όλα με τους δαίμονες, τους καλούς και τους κακούς.
Οι φυλακές Σωκράτους το 1890 (πάνω) και η μυστική δίοδος του Παναθηναϊκού Σταδίου το 1895 (δεξιά)
Ενα κολωνάκι «έδωσε το όνομά του στη γνωστή συνοικία. Βρισκόταν στη Δεξαμενή δίπλα ακριβώς στο Αδριάνειο Υδραγωγείο. Ο στυλίσκος με την
ομφαλόσχημη κεφαλή έχει στα πλάγια βαθιές εντορμίες, για να μη γλιστρούν τα ρούχα των ασθενών που κρέμονταν από αυτό και για να δένονται τα κορδελάκια.
Το συμβολικό κολωνάκι μεταφέρθηκε το 1938 στην πλατεία Φιλικής Εταιρείας και σήμερα βρίσκεται ακόμη εκεί με ξεχασμένες μάλλον τις ιδιότητές του, αν κρίνει κανείς από την αδιάφορη θέση την οποία του επεφύλαξαν οι αναμορφωτές της πλατείας το 2004», τόνισε η ομιλήτρια.
Η Τρύπα του Παναθηναϊκού Σταδίου ήταν από τα γνωστότερα κέντρα λατρείας των Μοιρών, στις οποίες κάθε ημέρα οι νεανίδες προσέφεραν πλακούντες με μέλι και αλάτι. Εδώ κατά την παράδοση έρχονταν μάγισσες, που τις θυελλώδεις νύχτες ξεπετάγονταν από τους αφρούς της θάλασσας και από τις αμμουδιές του Φαλήρου.
«Την εποχή του Αδριανού», λέει ο περιηγητής Ντόντγουελ, «αυτό το υπόγειο πέρασμα στο νοτιοανατολικό ακρότατο σημείο του σταδίου ήταν η είσοδος των κτηνών για τα αιματηρά θεάματα που ο ίδιος εισήγαγε στους Αθηναίους».
Το γνωστότερο, όμως, ενδιαίτημα των Μοιρών, των Καλοκυράδων, στην Αθήνα ήταν το εντυπωσιακό τρίχωρο σπήλαιο του λόφου των Μουσών, γνωστό στην εποχή του Ντόντγουελ ως «λουτρά» ή «Φυλακές Σωκράτους».
Ο Πουκεβίλ δηλώνει ότι αδυνατεί να επιβεβαιώσει την άποψη ότι πρόκειται για τις φυλακές του Αρείου Πάγου, μας μεταφέρει, όμως, μία ζωντανή σκηνή. Μέσα στη σπηλιά βρήκε μια προσφορά νεαρής Αθηναίας, που ήθελε να μάθει αν θα παντρευόταν μέσα στη χρονιά.
«Μια και κάποιος από την παρέα μας πήρε μαζί του τη μυστικιστική προσφορά και επειδή είναι ευνοϊκό σημάδι όταν αυτή εξαφανίζεται, θα γίνει πιστευτό πως οι καλές θεές έκαναν δεκτό το αίτημα της κοπέλας. Απομένει να μάθουμε αν η Αθηναία παντρεύτηκε».
Δεισιδαίμον πνεύμαΤο δεισιδαίμον πνεύμα της ελληνικής ψυχής, το οποίο ο Αριστοφάνης έβλεπε να επιβιώνει στα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα, επικυρώνεται και από την Αρχαία Ελληνική Γραμματεία.
Αγγελική Κώττη
Η κ. Βογιατζόγλου εξήγησε πως η μαντική, η μαγεία, τα όνειρα, τα οράματα, οι προφητείες και οι χρησμοί σχετίζονται όλα με τους δαίμονες, τους καλούς και τους κακούς.
Οι φυλακές Σωκράτους το 1890 (πάνω) και η μυστική δίοδος του Παναθηναϊκού Σταδίου το 1895 (δεξιά)
Ενα κολωνάκι «έδωσε το όνομά του στη γνωστή συνοικία. Βρισκόταν στη Δεξαμενή δίπλα ακριβώς στο Αδριάνειο Υδραγωγείο. Ο στυλίσκος με την
ομφαλόσχημη κεφαλή έχει στα πλάγια βαθιές εντορμίες, για να μη γλιστρούν τα ρούχα των ασθενών που κρέμονταν από αυτό και για να δένονται τα κορδελάκια.
Το συμβολικό κολωνάκι μεταφέρθηκε το 1938 στην πλατεία Φιλικής Εταιρείας και σήμερα βρίσκεται ακόμη εκεί με ξεχασμένες μάλλον τις ιδιότητές του, αν κρίνει κανείς από την αδιάφορη θέση την οποία του επεφύλαξαν οι αναμορφωτές της πλατείας το 2004», τόνισε η ομιλήτρια.
Η Τρύπα του Παναθηναϊκού Σταδίου ήταν από τα γνωστότερα κέντρα λατρείας των Μοιρών, στις οποίες κάθε ημέρα οι νεανίδες προσέφεραν πλακούντες με μέλι και αλάτι. Εδώ κατά την παράδοση έρχονταν μάγισσες, που τις θυελλώδεις νύχτες ξεπετάγονταν από τους αφρούς της θάλασσας και από τις αμμουδιές του Φαλήρου.
«Την εποχή του Αδριανού», λέει ο περιηγητής Ντόντγουελ, «αυτό το υπόγειο πέρασμα στο νοτιοανατολικό ακρότατο σημείο του σταδίου ήταν η είσοδος των κτηνών για τα αιματηρά θεάματα που ο ίδιος εισήγαγε στους Αθηναίους».
Το γνωστότερο, όμως, ενδιαίτημα των Μοιρών, των Καλοκυράδων, στην Αθήνα ήταν το εντυπωσιακό τρίχωρο σπήλαιο του λόφου των Μουσών, γνωστό στην εποχή του Ντόντγουελ ως «λουτρά» ή «Φυλακές Σωκράτους».
Ο Πουκεβίλ δηλώνει ότι αδυνατεί να επιβεβαιώσει την άποψη ότι πρόκειται για τις φυλακές του Αρείου Πάγου, μας μεταφέρει, όμως, μία ζωντανή σκηνή. Μέσα στη σπηλιά βρήκε μια προσφορά νεαρής Αθηναίας, που ήθελε να μάθει αν θα παντρευόταν μέσα στη χρονιά.
«Μια και κάποιος από την παρέα μας πήρε μαζί του τη μυστικιστική προσφορά και επειδή είναι ευνοϊκό σημάδι όταν αυτή εξαφανίζεται, θα γίνει πιστευτό πως οι καλές θεές έκαναν δεκτό το αίτημα της κοπέλας. Απομένει να μάθουμε αν η Αθηναία παντρεύτηκε».
Δεισιδαίμον πνεύμαΤο δεισιδαίμον πνεύμα της ελληνικής ψυχής, το οποίο ο Αριστοφάνης έβλεπε να επιβιώνει στα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα, επικυρώνεται και από την Αρχαία Ελληνική Γραμματεία.
Αγγελική Κώττη