Το Σπήλαιο Νταβέλη ή Σπήλαιο Αμώμων (ή Σπήλαιο Πεντέλης) βρίσκεται στη νοτιοδυτική πλευρά του όρους Πεντέλη, στην Αττική και σε υψόμετρο 720 μ., βορειοανατολικά του λεκανοπεδίου Αττικής. Βέβαια, έχει επικρατήσει η ονομασία «Σπηλιά του Νταβέλη», αν και η σχέση της με το λήσταρχο αμφισβητείται…
Αυτά όμως θα τα αναλύσουμε σε μια επόμενη ανάρτηση που θα ασχοληθούμε γενικά με την σπηλιά. Σήμερα θα σας παρουσιάσουμε την λιμνούλα της σπηλιάς ή τη μυστική στέρνα όπως την αποκαλούσαν κάποιοι περιηγητές!
Μια λιμνούλα που άντεξε τις ανθρώπινες παρεμβάσεις και δρόσιζε για αιώνες με το "αθάνατό" της νερό τους μυημένους επισκέπτες της.
Ένας από αυτούς ήταν και ο Δημήτριος Καμπούρογλου...
Γεννήθηκε στην Αθήνα (1852-1942) και ήταν γιος του Γρηγορίου Καμπούρογλου, ιδρυτή της Εθνικής σκηνής, και της λογίας Μαριάννας Σωτηριανού - Γέροντα, κόρης του Άγγελου Γέροντα. Βαφτίστηκε από τον αυλάρχη του Όθωνα, Π. Νοταρά. Σπούδασε νομικά στο πανεπιστήμιο Αθηνών και το 1877 αναγορεύτηκε διδάκτωρ. Ήταν ιστοριοδίφης, λογοτέχνης, ποιητής και μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.
Αρχικά εργάστηκε ως δικηγόρος και στη συνέχεια ασχολήθηκε με την ιστορική αναδίφηση. Την περίοδο 1884-1886 ήταν διευθυντής του περιοδικού «Εβδομάς». Το 1891 προσλήφθηκε στην Αρχαιολογική Υπηρεσία και τον επόμενο χρόνο διορίστηκε επιμελητής των χειρογράφων της Εθνικής Βιβλιοθήκης. Την περίοδο 1904-1917 διετέλεσε διευθυντής της Εθνικής Βιβλιοθήκης, αλλά το 1917 με τον νόμο περί άρσης της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων παύθηκε από τη θέση του. Το 1923 τιμήθηκε από την πολιτεία με το αριστείο γραμμάτων. Το 1927 έγινε το πρώτο δια εκλογής μέλος της Ακαδημίας των Αθηνών και την περίοδο 1934-1935 χρημάτισε πρόεδρος της Ακαδημίας.
Η ιστορική του έρευνα επικεντρώθηκε κυρίως στην περίοδο της Τουρκοκρατίας και αφορούσε μόνο στην περιοχή της Αθήνας, γι’ αυτό και του δόθηκε το προσωνύμιο «Αθηναιογράφος». Το 1896 ολοκληρώθηκε η έκδοση του τρίτομου έργου του η Ιστορία των Αθηναίων.
Άλλα έργα του είναι: Η Δούκισσα της Πλακεντίας, Αι παλαιαί Αθήναι (1922), Ιστορίες από την παλιά Αθήνα, Μνημεία της ιστορίας των Αθηναίων (3 τόμοι, 1893), Απομνημονεύματα μιας μακράς ζωής (2 τόμοι), Ο αναδρομάρης (1914), Ο αναδρομάρης της Αττικής (1920), Ο τρελός της Αθήνας, Τοπωνυμικά παράδοξα (1920), Αθηναϊκό αρχοντολόγιο-Μπενιζέλοι (1921), Μελέται και έρευναι (1923-1926), Οι Χαλκοκονδύλαι, Ο Ελαιών των Αθηνών, Μελέτη περί του βίου και της δράσεως του Παλαιών Πατρών Γερμανού (1916) κ.α.
Αλλά και το ποιητικό του έργο είναι αρκετά αξιόλογο αν και δεν διακρίθηκε αρκετά. Η ποιητική συλλογή «Η φωνή της καρδιάς μου» ήταν από τα σημαντικότερα έργα του. Ήταν γραμμένο στη δημοτική και είχε έντονα αντιρομαντικά στοιχεία σε σχέση με το κλίμα της Α΄ Αθηναϊκής Σχολής. Η συλλογή βραβεύτηκε το 1873 στον Βουτσιναίο ποιητικό διαγωνισμό, ενώ στον ίδιο διαγωνισμό το 1874 επαινέθηκε, χωρίς να διακριθεί, ποιητική συλλογή του στην οποία σατίριζε και παρωδούσε το ρομαντικό ύφος των συγχρόνων ποιητών. Το 1874 εξέδωσε τη συλλογή του Παλαιαί αμαρτίαι. Επίσης ασχολήθηκε και με την πεζογραφία, όπου αντλούσε τα θέματα του κυρίως από τη λαογραφία. Το 1881 εξέδωσε τα μη λαογραφικά αφηγήματα "Εικόνες. Σατυρικαί Διατριβαί", όπου σατιρίζει τα ήθη της εποχής. Μερικά από τα έργα του είναι: Αθηναϊκά διηγήματα, Αι Αθήναι που φεύγουν, Μύθοι και διάλογοι, Αττικοί έρωτες, Θρύψαλα, Ευσυνειδησία και ασυνειδησία κ.ά. Συνήθως υπέγραφε τα λογοτεχνικά του έργα με το ψευδώνυμο «Αναδρομάρης».
Απεβίωσε στην Αθήνα στις 21 Φεβρουαρίου του 1942. Ήταν παντρεμένος με την Καλλιόπη Μαράτου και είχε τρία παιδιά: τον Γρηγόρη, την Ελένη και την Τζένη. Στις 19 Απριλίου του 1939 έγιναν τα αποκαλυπτήρια της προτομής του στην πλατεία Φιλομούσου Εταιρείας στην Πλάκα.
Ο Αναδρομάρης λοιπόν Δημήτριος Καμπούρογλου είχε δημιουργήσει έναν ερωτικό δεσμό με την σπηλιά του Νταβέλη. Όταν -το 1927- έγραφε το «μονοπάτι της σπηλιάς», ήταν σε ηλικία 75 ετών, στη δύση πλέον της ζωής του, επιφανής ιστορικός και μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Δεν είχε καμία ανάγκη να καταφεύγει σε υπερβολικές και βαρύγδουπες εκφράσεις για να περιγράψει αυτά που ένοιωθε και επεδίωκε να μεταδώσει. Αντιθέτως, τα κοινωνικά στερεότυπα της εποχής του, σε συνδυασμό με τη θέση του, μάλλον τον περιόριζαν ως προς αυτά που θα μπορούσε να εκφράσει δημόσια. Όταν λοιπόν αναφερόταν στα «μυστήρια του χάους» μέσα από το έντονα υπαινικτικό και αλληγορικό ύφος του άρθρου του, είναι φανερό ότι είχε κατά νου κάτι περισσότερο από τον απλό εντυπωσιασμό που γεννούν οι λέξεις...
Κατέβαινε στο τριγωνικό τούνελ και έπινε από το νερό της «λιμνούλας», «μυστικής στέρνας» ή φυσικής «γουβίτσας», όπως την ανέφερε και ο ίδιος, το «αθάνατο» νερό που, κατά τη σχετική παράδοση, διατηρούσε τον ασκητή της σπηλιάς νέο και ακμαίο! Έ, λοιπόν, είναι εντυπωσιακό το ότι και αρκετοί άλλοι, εδώ και αιώνες, γνώριζαν για τη μυστική αυτή στέρνα και εισέρχονταν στο στενό τριγωνικό τούνελ για να πιούν από το νερό της.
Ένας Αυστριακός, ο Anton von Prokesch-Osten, ο οποίος επισκέφτηκε την Πεντέλη το 1825 και εξέδωσε τα απομνημονεύματα του το 1837 υπό τον τίτλο "Denkwürdigkeiten und Erinnerungen aus dem Orient - Απομνημονεύματα και Αναμνήσεις από την Ανατολή", αναφέρεται μεταξύ άλλων και στη «μυστική στέρνα».
Σημείωνε λοιπόν ο Αυστριακός: «Οι μοναχοί (της μονής Πεντέλης) μου έδωσαν μιαν απόδειξιν της απλότητος και της αμάθειας των δια τρόπου καθ' ον ούτοι επαινούν και περιγράφουν τα, τοσούτον πλησίον κείμενα, λατομεία μαρμάρου. Η διατύπωσις του σοφοτέρου εξ’ αυτών περιωρίσθη εις τας λέξεις: "...εκεί πάνω στο βουνό είναι μια τρύπα και σ’ αυτήν μια πηγή. Εκεί κάτω έρπουν οι μυλόρδοι, πίνουν απ’ το νερό, γράφουν τα ονόματά τους και μετά συνεχίζουν το δρόμο τους».
Με τον όρο "μυλόρδοι" αποκαλούνταν παλιά τα σημαίνοντα πρόσωπα γενικώς (από το αγγλικό "My Lord" - "Λόρδε μου"). Και οι "μυλόρδοι" που εισχωρούσαν έρποντας στο τριγωνικό τούνελ της σπηλιάς προς τη μυστική στέρνα, ήταν σε κάποιες περιπτώσεις και ξένοι ευγενείς.
Από εκεί και αφού πρώτα συρθείς, κατεβαίνεις κάθετα περίπου αλλά δέκα μετρά (σε κάποια σημεία υπάρχουν και αρχαία πατήματα) μέχρι να καταλήξεις σε ένα μικρό πλάτωμα όπου ξεκινάει ένα σμιλεμένο τριγωνικό πέρασμα καταλήγοντας στην λιμνούλα των νυμφών…
Το αρχικό χαμηλό τούνελ οδηγεί στο σημείο που πρέπει να κατέβει κανείς προς τα κάτω, όπου υπάρχει κι ένα βοηθητικό σχοινί...
Η καθοδική πορεία προς το εσωτερικό καταλήγει στην άκρη του σχοινιού, σε τέσσερα αρχαία σκαλοπάτια!
Συνεχίζοντας, βρισκόμαστε σε έναν “προθάλαμο” στην άκρη του οποίου υπάρχει η αρχή της τριγωνικής στοάς που καταλήγει στη λίμνη.
Και στο βάθος, η μυστική λιμνούλα!
Το δάπεδο του τριγωνικού διαδρόμου ακριβώς μπροστά από τη λίμνη, είναι τόσο φθαρμένο, που μαρτυρά την πολύ συχνή χρήση της ανά τους αιώνες!
|
Η λιμνούλα έχει ακόμα νερό!
Στο τριγωνικό τούνελ, φεύγοντας…
|
Κείμενο: Αλέξανδρος Γλαράκης
Φωτογραφίες: Αλέξανδρος Γλαράκης, Παναγιωτης Δευτεραίος
Δραστηριότητα: αστική σπηλαιολογία (urban speleology)
Συμμετείχαν: Αλέξανδρος Γλαράκης, Κωστής Πορετσάνος, Νίκος Παπαμιχαήλ, Γεωργία Μπουρμπούλη, Παναγιώτης Δευτεραίος
Συμμετείχαν: Αλέξανδρος Γλαράκης, Κωστής Πορετσάνος, Νίκος Παπαμιχαήλ, Γεωργία Μπουρμπούλη, Παναγιώτης Δευτεραίος
Πληροφορίες κειμένου: 1. ΙΡΑΝΟΝ, 2. el.wikipedia, 3. Προσωπικές μαρτυρίες
Πηγή: ΑΣΤΙΚΗ ΣΠΗΛΑΙΟΛΟΓΙΑ
Σχόλια