H ΤΡΟΙΑ ΒΡΙΣΚΕΤAI ΣΤΗΝ ΑΓΓΛΙΑ;

Γράφει ο κ. Βασίλης Σ. Ε. Τσίχλης, Ιστορικός - δικηγόρος Πειραιώς

Όσο παράξενο και αν ακούγεται, υπάρχει ένας συγγραφέας που ισχυρίζεται ότι η Τροία βρισκόταν στην Αγγλία και όχι κάπου στον αιγαϊκό χώρο.

Ο Iman Jacob Wilkens δεν είναι ιστορικός. Είναι Ολλανδός οικονομολόγος που εργάστηκε στο Παρίσι. Εν τούτοις, ασχολήθηκε με την ιστορία με το πάθος που διακρίνει πολλούς ερασιτέχνες· ας μην ξεχνάμε ότι ακόμη και ο Ερρίκος Σλήμαν ήταν ερασιτέχνης.


Πριν από μερικά χρόνια δημοσίευσε το βιβλίο «Where Troy once stood» που εκδόθηκε για τελευταία φορά το 2009. Στο βιβλίο αυτό, ο Wilkens ισχυρίζεται ότι ο τρωικός πόλεμος έλαβε χώρα στην Αγγλία και συγκεκριμένα στο Cambridgeshire.

Κατά τον Wilkens, οι Κέλτες του Cambridgeshire έπρεπε να αποκρούσουν τους Κέλτες από τη Γαλλία που εισέβαλαν στη χώρα τους για να διεκδικήσουν τα ορυχεία της Κορνουάλλης (λεπτομέρεια· το Cambridgeshire είναι μακριά από την Κορνουάλλη). Τη μνήμη του πολέμου αυτού μετέφεραν μαζί τους οι Κέλτες που αργότερα μετανάστευσαν στον νότο (λεπτομέρεια· μετανάστευσαν Κέλτες στην ανατολική Μεσόγειο πριν από τον 8ο αιώνα;)

Στον χώρο που ο Wilkens ισχυρίζεται ότι διαδραματίσθηκε ο τρωϊκός πόλεμος βρέθηκαν άφθονα όπλα της χάλκινης εποχής. Επίσης ισχυρίζεται ότι τα ονόματα των ποταμών που περιγράφει ο Όμηρος ταιριάζουν με αυτά της περιοχής. Εν τούτοις, φρονούμε ότι μόνον αυτό του ποταμού Τάμεση (Tames) μπορεί να αντιπαραβληθεί με τον τρωϊκό ποταμό Τεμέση. Τα υπόλοιπα ονόματα που περιγράφει ο Wilkens φαίνονται άσχετα (για παράδειγμα, αντιστοιχεί τον Σκάμανδρο με τον αγγλικό ποταμό Cam).
Γενικότερα, τα επιχειρήματα του Wilkens είναι μάλλον αίολα, γι’ αυτό και σχεδόν κανείς ιστορικός δεν τα λαμβάνει υπ’ όψιν, αν και το βιβλίο του διαβάζεται άνετα.


Σε κάθε περίπτωση όμως, το έργο του Wilkens είναι ενδιαφέρον διότι μας υπενθυμίζει ένα παλιό αλλά σοβαρό ζήτημα: πράγματι ο τρωϊκός πόλεμος έλαβε χώρα στην περιοχή που αποκαλούμε Τροία;
Το ερώτημα αυτό μάλλον θα παραμείνει αναπάντητο. Φαίνεται βέβαιο όμως ότι ο Όμηρος γνώριζε την τοπογραφία της περιοχής, καθώς οι περιγραφές του έχουν επιβεβαιωθεί από την αρχαιολογική σκαπάνη. Επίσης, όλοι οι αρχαίοι συγγραφείς σαφώς αναφέρουν ότι η Τροία βρισκόταν μακριά από την κυρίως Ελλάδα (χωρίς να υπάρχει όμως πάντα σαφής αναφορά στη Μικρά Ασία).

H τοποθεσία που βρισκόταν η Τροία σύμφωνα με τον Wilkens

Εν τούτοις, χωρίς να παραβλέπουμε το αληθινό υπόβαθρο ενός μύθου (ο μύθος δεν είναι παραμύθι), συχνά δεν μπορούμε να το ορίσουμε. Κανείς επιστήμονας δεν μπορεί ούτε καν να υποθέσει αν ο τρωϊκος πόλεμος είναι πραγματικό γεγονός για τον απλούστατο λόγο ότι δεν έχουμε κανένα απτό στοιχείο (δηλαδή αρχαιολογικό εύρημα ή συγκεκριμένη μαρτυρία ιστορικού) πως ο τρωϊκός πόλεμος πράγματι διεξήχθη. Επειδή φαίνεται ότι οι Έλληνες την εποχή του Ομήρου (δηλαδή περί το μέσον του 8ου αιώνος π.Χ.) πίστευαν ότι ο πόλεμος έγινε στη βορειοδυτική Μικρά Ασία (πιθανότατα στον σημερινό αρχαιολογικό χώρο της Τροίας), δεν σημαίνει ότι πράγματι έτσι συνέβη.

Ειδικότερα για την «Ιλιάδα», οι διάφορες μονομαχίες που περιγράφονται μπορούν κάλλιστα να ήταν διηγήσεις μονομαχιών παλαιών Μυκηναίων Ελλήνων που διεξήχθηκαν στην κυρίως Ελλάδα και αργότερα ο ποιητής τις τοποθέτησε στην Τροία. Άλλωστε, ενώ οι Έλληνες ήρωες είναι πράγματι αρχαίοι (για παράδειγμα, η ετυμολογία των ονομάτων Αγαμέμνων, Μενέλαος, Οδυσσεύς, Αχιλλεύς κτλ. είναι δύσκολο να προσδιοριστεί) οι Τρώες ήρωες έχουν μάλλον εφευρεθεί από τον Όμηρο ή γενικότερα από αυτούς που συνέθεσαν τα έπη (οι Τρώες ήρωες σπάνια έχουν από πίσω τους μύθους, ενώ και τα ονόματά τους είναι εύκολο να ετυμολογηθούν, π.χ. Πρίαμος = αγορασμένος, Έκτωρ = προστάτης).

Επομένως, θεωρίες σαν αυτή του Wilkens, έστω και αίολες, δεν παύουν να υπενθυμίζουν ότι ποτέ δεν θα μάθουμε τι πραγματικά συνέβη στην πόλη που ο ποιητής (συμβατικώς;) αποκαλεί Τροία.
ΘΕΜΑΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ 

Σχόλια

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

Όνομα

Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο *

Μήνυμα *